Graniczne Meandry Odry
Prowadzone od 1998 roku wspólne działania międzynarodowej organizacji ekologicznej WWF Polska i gminy Krzyżanowice na rzecz zachowania i objęcia szczególną ochroną meandrów granicznych Odry przyniosły pierwsze efekty. Wojewoda śląski rozporządzeniem nr 78/04 z dnia 29.10.2004 r. objął obszar meandrów szczególną ochroną jako obszar chronionego krajobrazu.
Odcinek rzeki Odry z licznymi zakrętami między mostem Bohumin-Chałupki a ujściem Olzy oraz przylegające do rzeki grunty nadrzeczne, w tym łąki i fragmenty lasów zalewowych, są obszarem o bardzo wysokiej wartości przyrodniczej. Meandry Odry, czyli naturalnie powstające zakola rzeki, które znajdują się na terenie gminy Krzyżanowice między Chałupkami i Zabełkowem są wyjątkowe, ponieważ występuje tu kilka rzadkich zbiorowisk roślinnych chronionych w skali europejskiej. Są to między innymi lasy nadrzeczne z olszą czarną i jesionem, łęgi wierzbowo-topolowe i fragmenty wilgotnych łąk. W okolicach meandrów potwierdzono występowanie ponad 126 gatunków roślin.
Jeszcze bardziej interesujące są zwierzęta, które zadomowiły się w okolicy. Można tu spotkać m.in. niezwykle rzadkie motyle: modraszka bagiennego i czerwończyka nieparka a także zagrożone wyginięciem chrząszcze: pachnicę dębową i zgniotka cynobrowego. W okolicznych wodach żyje różanka i piskorz. Na płyciznach rozmnaża się rzadki gatunek żaby - kumak górski. W meandrach żyją także bóbr europejski i wydra rzeczna. Zimorodek buduje tu swoje gniazda w urwistych brzegach rzeki, a sieweczka rzeczna gniazduje na łachach żwiru.
Na Odrze granicznej wciąż żywe są procesy rzeczne takie jak podmywanie brzegów, tworzenie się ławic, wysp żwirowych i starorzeczy, a nawet przerywanie zakrętów rzeki.
Z uwagi na nadrzeczne siedliska przyrodnicze oraz wyjątkowość żyjących tu zwierząt i roślin, na początku września 2005 roku obszar meandrów Odry został zgłoszony do ochrony w ramach europejskiej sieci Natura 2000 (obszarów o najwyższych wartościach przyrodniczych w Europie). Aby jednak rzeka mogła nadal się rozwijać i tym samym wspierać bogactwo fauny i flory, należy zapewnić jej odpowiednią przestrzeń. Stąd też powstała koncepcja Przestrzeń dla rzeki, która próbuje pogodzić wymagania ochrony przyrody, procesów rzecznych ze współczesnym użytkowaniem doliny.
Projekt Przestrzeń dla rzeki realizowany jest od stycznia 2005 roku wspólnie przez WWF Polska, Urząd Gminy Krzyżanowice, fundację Zielonej Ligi oraz Katedrę Botaniki Uniwersytetu Śląskiego. Granice przestrzeni, w której można pozwolić na dalszy przebieg procesów rzecznych respektują potrzeby ochrony przeciwpowodziowej, potrzeby ochrony mostów, dróg i budynków i uwzględniają potrzebę odpowiedniego zabezpieczenia przed erozją dla ochrony takich obiektów. Z drugiej strony zmiany w sposobie zagospodarowania terenów nadrzecznych poprzez wymianę, wykup czy dzierżawę gruntów narażonych na zalewanie i erozję boczną rzeki pozwolą na zmniejszenie strat gospodarczych w przyszłości.
Celem koncepcji jest oddanie rzece dostatecznej przestrzeni dla zachowania ważnych przyrodniczo procesów korytotwórczych (przemieszczania koryta rzeki) z jednoczesnym zachowaniem istniejącej infrastruktury i przy uniknięciu strat majątku właścicieli prywatnych gruntów nadrzecznych. Rozwiązanie to jest stosowane na mniejszych i większych rzekach we Francji, Szwajcarii, Austrii i Niemczech.
W październiku 2006 roku otwarto ścieżkę edukacyjną, utworzoną na obszarze Granicznych meandrów Odry. Przedsięwzięcie to wsparł Urząd Gminy w Krzyżanowicach, Starostwo Powiatowe w Raciborzu oraz fundacja Zielona Liga z Katowic.
Zapraszamy do pobrania Przewodnika turystyczno-przyrodniczy po granicznych meandrach Odry - Nasza Odra . Przewodnik wydany został przez WWF Polska i Urząd Gminy Krzyżanowice, współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach Programu INTERREG III A Czechy-Polska oraz z budżetu państwa i dofinansowany ze środków Powiatowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Raciborzu.
Nazwa pliku | Rozmiar | Pobierz |
---|---|---|
Przewodnik turystyczno-przyrodniczy po granicznych meandrach Odry - Nasza Odra | 3881KB |